5 juli 2016 cirkelt de Juno-sonde rond Jupiter en verzamelt hij allerlei interessante data over de gasreus en zijn manen. In december 2024 legde Juno een gigantische vulkaanuitbarsting op Io vast, waarmee een nieuw record werd gevestigd voor vulkanische activiteit in ons zonnestelsel. Dit werd mogelijk gemaakt dankzij het Jovian Infrared Auroral Mapper (JIRAM) aan boord van de sonde.De missie van Juno draait om het ontdekken van meer over hoe Jupiter is ontstaan en zich heeft ontwikkeld, maar ook om meer te weten te komen over de processen op zijn manen, waaronder Io. Dankzij het lange verblijf van Juno in het Jupiter-systeem konden we zulke bijzondere en zeldzame gebeurtenissen vastleggen.
Vulkanische uitbarstingen op Io
De bijzondere baan van Io rond Jupiter en samen met zijn buurmanen zorgt voor flinke getijdenkrachten, die leiden tot enorme vulkanische uitbarstingen. Al in 1979 lieten de Voyager-missies zien dat Io een vulkanisch actief lichaam is. Het oppervlak van Io wordt gedomineerd door lopende vulkanen en lavastromen, aangedreven door de trekkrachten die constant op de maan inwerken.
De recente uitbarsting, gemeten door Juno, besloeg een gebied dat groter is dan Lake Superior in Noord-Amerika, met een totale oppervlakte van ongeveer 100.000 km². De energie die daarbij vrijkwam, was zes keer die van alle energiecentrales ter wereld bij elkaar, oftewel meer dan 80 biljoen watt.
Vergelijking met eerdere uitbarstingen
Vroeger stond Loki Patera, een lavameer met een oppervlakte van zo’n 20.000 km², bekend als de recordhouder voor vulkanische activiteit op Io. Maar de omvang en intensiteit van deze uitbarsting overtroffen zelfs de meest indrukwekkende vulkanische gebeurtenissen op aarde. Dit laat zien hoe bijzonder de omstandigheden op Io zijn en onderstreept het belang van voortdurende observaties.
Wat betekent dit voor toekomstig onderzoek?
Deze ontdekking biedt nieuwe inzichten voor ons begrip van planetaire geologie en vulkanisme. Wetenschappers kunnen nu datasets analyseren die helpen bij het onderzoeken van de interne structuur van manen en planeten. Toekomstige missies, zoals die van de Europese Space Agency’s JUICE en NASA’s Europa Clipper, gaan verder bouwen op de bevindingen van Juno om nog meer geheimen te onthullen.
Ook herinnert deze gebeurtenis ons eraan dat onze kosmische buurt vol zit met uiteenlopende en soms extreme omgevingen. Terwijl de ruimtevaarttechnologie snel vooruitgaat, blijft het belangrijk om ook aandacht te hebben voor milieukwesties hier op aarde, zoals de stijgende CO₂-niveaus in de atmosfeer.
Dankzij technologische innovaties die lange ruimtevluchten mogelijk maken, kunnen we niet alleen bijzondere kosmische gebeurtenissen vastleggen, maar ook onze kennis over het universum stap voor stap vergroten. Zo leren we steeds meer, zowel over verre werelden als over onze eigen planeet.
